Erdoğan, Kazakistan'ın başkenti Astana'da düzenlenen Asya'da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı'nın (CICA) 6. Zirvesi'nden dönüşünde, uçakta açıklamalarda bulunduğu gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Kazakistan'a yaptıkları iki günlük ziyareti başarıyla tamamladıklarını belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, ziyaretinin ilk gününde Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev ile Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyinin dördüncü toplantısına başkanlık ettiklerini hatırlattı.
Heyetinde yer alan bakanların da mevkidaşlarıyla iş birliği konularını ele aldıklarını belirten Erdoğan, "Kazak kardeşlerimizle yaptığımız ikili ve heyetlerarası görüşmelerde ilişkilerimizi ve bölgesel gelişmeleri değerlendirme imkanı bulduk. İş birliğimizi her alanda derinleştirme kararlılığımızı bir kez daha teyit ettik. Önümüzdeki dönemin yol haritasını belirledik." ifadesini kullandı.
Muhtelif alanlarda imzalanan 6 yeni anlaşmayla iki ülke iş birliğini daha da güçlendirdiklerini vurgulayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti:
"Daha önce mayısta Sayın Tokayev’in yaptığı ziyarette 14 anlaşma imzalamıştık. Bununla beraber 20 anlaşmayı aramızda gerçekleştirmiş olduk. Cumhurbaşkanı Sayın Tokayev'in şahsıma takdim ettiği Birinci Derece Dostluk Devlet Nişanı'nı ülkemiz ve milletimiz adına kabul ettik. Başta Türk Devletleri Teşkilatımız olmak üzere, uluslararası kuruluşlardaki mevcut dayanışmamızı geliştirme hususunda mutabık kaldık. Konseyimizin Dördüncü Toplantısının hayırlara vesile olmasını Rabbimden niyaz ediyorum.
Yeniden Asya Girişimimiz kapsamında, Kıta'daki bölgesel ve uluslararası forum ve teşkilatlarla ilişkilerimizin geliştirilmesine özel önem atfediyorum. Bu platformların en öne çıkanlarından biri de Asya'daki İşbirliği ve Güven Arttırıcı Önlemler Konferansı'dır. Konferans, kardeş ülke Kuveyt'in de katılımıyla 28 üye devlet, 8 gözlemci ülke ve 5 gözlemci uluslararası kuruluşla Asya'da barış, güvenlik ve istikrarın güçlendirilmesine büyük katkı sağlıyor. Kuruluşundan itibaren Konferans'ın önde gelen üyelerinden olduk. 2010-2014 yılları arasında dönem başkanlığını başarıyla yürüterek, üst düzeyli muhtelif toplantılar ve forumlar düzenledik. Dönem başkanlığımız sırasında İş Konseyi ve Gençlik Konseyi kuruldu. Konferansın 'Askeri ve Siyasi Boyutu' ile 'Yeni Sınamalar ve Tehditler', 'Ticaret ve Yatırım' ve 'KOBİ’ler' öncelik alanlarının koordinatörlük veya eş koordinatörlük görevlerini yürütüyoruz."
Bu yıl Konferansın 30'uncu kuruluş yıl dönümü olmasının zirveye tarihi bir anlam kattığını aktaran Cumhurbaşkanı Erdoğan, konferansın mevcut yapısının uluslararası teşkilata dönüşüm sürecini başlattıklarını bildirdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ekonomi, çevre, insan, yeni sınama ve tehditler ile askeri-siyasi boyutta Türkiye'nin izlediği politikaları mevkidaşlarıyla paylaştığını belirtti.
Erdoğan, Türkiye'nin insan odaklı dış politikasına ilişkin önceliklerini ve hassasiyetini, teröre karşı yürüttüğü mücadeledeki haklı duruşunu vurguladığını anlattı. Türkiye'nin, bölgesini ilgilendiren en önemli mesele olarak gördüğü güvenlik ve istikrarın sağlanması için iş birliğine verdiği önemi muhataplarına bir kez daha hatırlattığını kaydeden Erdoğan, "Bu vesileyle Özbekistan Cumhurbaşkanı Mirziyoyev, Rusya Devlet Başkanı Putin, Belarus Cumhurbaşkanı Lukaşenko ve Vietnam Devlet Başkanı Yardımcısı Anh Xuan ile ikili görüşmelerimiz oldu. Görüşmelerimizde izlediğimiz politikaların, üye ülkeler tarafından ilgi ve takdirle karşılandığını görmekten büyük memnuniyet duydum. Kazakistan'da yaptığımız tüm görüşmelerin hayırlara vesile olmasını diliyorum." dedi.
"En uygun yer neresiyse bu dağıtım merkezini orada kurmuş olacağız"
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in "Avrupa için Türkiye'de büyük bir gaz merkezi kurulabilir" sözleri hatırlatılarak, "Türkiye’nin böyle bir projeye bakışı nasıl olur? Kimi uzmanlar projenin 'barış vanası' olabileceğine dair görüşler belirtmeye başladılar. Ukrayna'daki bu çatışmaların sona ermesinde ve daha istikrarlı bir bölge siyaseti inşa edilmesine böyle bir şeyin katkısı olabilir mi? Bir de son dönemde Putin, Türk Akımı’nın güvenliğiyle ilgili endişelerini dile getiriyor. Hakikaten böyle bir endişe var mı, Türkiye’nin önlemleri neler?" sorusuna Cumhurbaşkanı Erdoğan şu yanıtı verdi:
"İfade edildiği şekliyle, böyle bir dağıtım merkezi için, bu iş için tabii ki Trakya en önemli yer olarak görülüyor. Biz başta Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığımıza ve Rusya tarafında ilgili kuruma müşterek bir çalışma yapmaları talimatını Sayın Putin ile verdik. Orada bu çalışmayı yapacaklar. En uygun yer neresiyse bu dağıtım merkezini orada inşallah kurmuş olacağız. Bizim ulusal anlamda bir dağıtım merkezimiz var ama tabii şimdi bu uluslararası bir dağıtım merkezi olacak. Bu konuyla ilgili Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığımız ile Rusya tarafı çalışmayı yapıp bize sunacaklar ve ondan sonra da adımı atmış olacağız. Burada bekleme diye bir şey yok. Kararı bugün hemen süratle Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanımıza verdik. Aynı şekilde aynı anda Rusya'dan (Gazprom Başkanı) Miller de bu toplantıdaydı, o da talimatı aldı. Şimdi arkadaşlarımız birbirleriyle görüşmek suretiyle çalışmaya başlayacaklar. Güvenlik noktasında biz her türlü adımı atarken tabii ki burada da güvenlik neyi gerektiriyorsa bu güvenlik ağımızı da süratle kuruyor ve ona göre çalışmalarımızı sürdürüyoruz."
"Türkiye hala barış noktasında, merkezi önemde bir ülke"
"Rusya-Ukrayna Savaşı’nın devamını daha ziyade ABD ve İngiltere’nin istediği, Kıta Avrupası’nın bundan biraz zararlı çıktığı görülüyor. Türkiye hala barış noktasında merkezi önemde bir ülke, başka imkan yok gibi görünüyor. Bu konuda yeni bir gelişme olacak mı?" sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Aramızda yaptığımız görüşmede bu kanaat aslında gücünü koruyor. Yani Türkiye'nin arabuluculuğu hususunda Rusya'nın da diğer bazı ülkelerin de Türkiye'ye olan güvenleri aynen devam ediyor. Bu konuyla ilgili, Kerç Köprüsü'yle ilgili hassasiyetleri de yine kendisiyle paylaştık. O da bize bazı teknik bilgileri de verdi ve bu konuda biz aynı hassasiyeti koruyarak çalışmalarımızı devam ettireceğiz. Türkiye'ye olan güvenin devam etmesi de bizi ayrıca mutlu etti." yanıtını verdi.
Bir süredir Ege'de bazı gelişmeler yaşandığı belirtilerek, "Dedeağaç’tan başlayarak Midilli üzerinde, Ege Adaları üzerinde ABD destekli silahlandırmalar kamuoyunu meşgul ediyor. Bu konudaki yorumunuz nedir?" sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti:
"Tabii bu konuda uyarılarımızı yapıyoruz. Amerika'yla da bu konuyla ilgili olarak Milli Savunma Bakanlığımız muhatabıyla görüşüyor. Hatta şu anda NATO Savunma Bakanları Toplantısı vardı. Bakanımız da bu toplantılarda muhataplarıyla bu konuları etraflıca görüşme fırsatını buldu. Neticesini dönünce Hulusi Paşa'yla görüşeceğiz. Dedeağaç’ta veya farklı adalarda yapılanları elbette görüyoruz. Biz zırhımızı kuşandıktan sonra tedbirlerimizi aldıktan sonra bize bunlar hiç ürküntü vermez. Tedbirimiz var, her şeyimiz hazır. Dolayısıyla da adımlarımızı buna göre atıyoruz. O düşünsün."
"Sabrımızın taştığı sınır var mı?" denmesi üzerine de Erdoğan, "Bu işin tarihi olmaz. Bir gece ansızın gelebiliriz o ayrı. Tarihi kayda girecek. Ama burada tarih verilmez. Nerede, ne olacağı, ne zaman olacağı konuşulur mu?" dedi.
ABD ile yürütülen F16 süreci
ABD ile F16 sürecinde bir ön koşul olduğu hatırlatılarak, "O ön koşulun kaldırıldığını duyurdular. Yaklaşık bir yıl oldu bu süreç. Onunla birlikte bugünkü görüşmeyle ilgili, Putin ile yaptığınız görüşmede Ukrayna-Rusya çatışmasının gündeme gelip gelmemesiyle alakalı Kremlin’in açıklaması olmuştu. Değerlendirmeniz nedir?" sorusunu yanıtlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti:
"Özellikle F16 konusunda bu son atılan adımlar veya son gelişmeler bir şeylerin değiştiğini gösteriyor. Tabii bütün bu adımları aynı anda Rusya da takip ediyor. Ne oluyor, ne gidiyor? Şimdi bize düşen de tabii burada ilgili arkadaşlar gerek Dışişleri Bakanımız, gerek Milli Savunma Bakanımız gerekse bunun dışında bizim liderlerle yaptığımız görüşmelerde bunları konuşuyoruz, paylaşıyoruz, Hatta son Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'na gittiğimizde orada tabii Amerikalı senatörlerle de görüşmeler yaptım. Onlarla da bu konuları görüştüm. Yani az önce söylediğim ifadeyle bunu bütünleştiriyorum; bunların hepsi tedbir paketinin içerisinde yer alan konulardır. Bunları da orada Cumhuriyetçi, Demokrat senatörlerle görüştük. Hatta Efkan Bey ve arkadaşlarımızı orada bıraktık. Onlar orada yaklaşık bir hafta daha kaldılar. Onlar da Kongre üyeleriyle görüşmeler yaptılar. Bu görüşmelerle de aradaki ilişkileri sıcak tuttuk, sıcak tutuyoruz, tutmaya da devam edeceğiz."
Ermenistan Başbakanı Paşinyan ile Prag'da yaptığı görüşme hatırlatılarak, "Hala Zengezur Koridoru ile ilgili sorunların olduğunu biliyoruz. Prag'daki görüşmeden sonra Paşinyan'ın kendi ülkesinde kamuoyunu bu konuda ikna edebileceğini düşünüyor musunuz? İkincisi orada Zengezur Koridoru ile ilgili bir görüşme oldu mu?" sorusunu da yanıtlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Şimdi orada bir dar kapsamlı görüşme yaptık. O dar kapsamlıda Paşinyan, aynı zamanda İlham Bey ve Macaristan Başbakanı Orban da vardı. Ondan sonra bir de tabii heyetler arası yaptık ve bu konuları tabii ki görüştük. Ama Zengezur Koridoru ile ilgili olarak ben herhangi bir sıkıntı görmüyorum." dedi.
